Bu konuyu Karadeniz’de doğalgaz “Keşfedildiği” günlerde yazacaktım fakat o zamanlar Millet tam gaz gittiği için doğalgaz konusunun gündemden düşüp, Milletin siyasal ön yargılarından azıcık ta olsa kurtulup, biraz daha sakin, biraz daha objektif düşünebileceği kıvama gelmesini bekledim.
Malumunuz, bu konu biraz da Deniz Bilimleri ile ilgili. Acizane 11 yıllık Deniz Bilimleri geçmişimiz var.
Ben tam olarak bu konunun uzmanı değilim ama, halen çok iyi görüştüğüm konunun uzmanı dostlarım var.
Üstelik bu konuyla ilgili birkaç kez bir araya gelip, durumu değerlendirmiştik.
Karadeniz doğalgazı hakkında resmi ağız, açıklamalarında hiçbir zaman “Bulduk” kelimesini kullanmadı, olayı “Keşfedildi” diye dile getirdi. Benim ilk dikkatimi çeken bu detaydı.
Gelelim konunun özüne:
Denizaltı da olsa, bir bölgede doğalgaz bulunmasının başlıca emarelerinden birisi, doğalgaz olan bölgede dom oluşmasıdır.
(Domı, o bölgede yarım küre şeklinde çıkıntı oluşmasıdır. Amiyane tabirle “meme yapma” diye de tabir edilir)
Karadeniz’de doğalgaz keşfedilen bölgede herhangi bir dom yok.
Fakat dom olmaması tam olarak doğalgaz olmadığı anlamına gelmez. Dom olmadığı halde doğalgaz bulunabilir.
Karadeniz’in jeolojik olarak birden derinleşen bir yapısı var. Doğalgazın bulunduğu bölgede deniz derinliği 2200 metre.
2200 metre deniz derinliğinden sonra yaklaşık 1500 metre sondaj yapılması gerekiyor.
Biz iyimser bir rakamla, denizin üzerinden, 3500 metre aşağıda bulduğumuzu düşünelim.
Bu sondajın yapılması için 2200 metre derinliği bulunan denizin üzerine sabit platform yapılma şansı yok, mecburen yüzer platform yapılacak.
Şimdi bir mukayese yapalım:
Dünyada doğalgaz bakımından en zengin ülkelerden biri, iyi ilişkiler içinde bulunduğumuz Katar’dır.
Katar petrol değil, doğalgaz ihraç eder.
Şimdi bir de Katar’ın verilerine bakalım:
Katar doğalgazı ortalama 60 metre deniz derinliğinde, 500 metre sondajla çıkarttırır.
Çıkarttırır diyorum, çünkü o işi hisse karşılığı uzman şirketlere yaptırır. Zaten bizde öyle yapacağız. Belli bir oranda hisse verip, bir şirkete çıkarttıracağız.
Katar, 60 metre derinlikteki denizde, 500 metrelik sondajla doğalgaz çıkartma işi karşılığı, gazı çıkaran şirkete %40 hisse vererek yaptırıyor ve bu anlaşma o piyasaya göre Katar’ın menfaatleri açısından çok iyi iyi bir anlaşma diye değerlendiriliyor.
Şimdi gelelim zurnanın zırt dediği yere:
Doğalgaz piyasasında deniz yüzeyinden yaklaşık 600 metre derinlikten çıkan gaz için çıkaran firmaya gazın %40’ını vermek iyi bir anlaşma ise, biz deniz yüzeyinden yaklaşık 3500 metre derinlikten çıkarılacak gaz için yüzde kaç vereceğiz?
Mesele burada işte.
Milletin gazını almak kolaydır.
Zor olan, gazı çıkaran şirketin elinden almaktır.
